Mol

Talpidae

Grootte en Gewicht

Lengte: Mollen zijn meestal tussen de 11 en 16 cm lang, afhankelijk van de soort.
Gewicht: Ze wegen doorgaans tussen de 60 en 130 gram.
Mannetjes en vrouwtjes zijn qua grootte vaak vergelijkbaar, maar mannetjes kunnen iets zwaarder zijn.

Voedsel

Mollen zijn insecteneters. Hun dieet bestaat voornamelijk uit:

Regenwormen (favoriet!)
Insectenlarven
Kevers
Soms kleine gewervelde dieren zoals muizen (bij grotere soorten)

Ze hebben een hoog metabolisme en moeten dagelijks hun lichaamsgewicht aan voedsel eten.

Levensduur

In het wild: Gemiddeld 3 tot 5 jaar, hoewel veel mollen jong sterven door roofdieren of menselijke activiteiten.
In gevangenschap: Tot 6 jaar, mits goed verzorgd.

Taxonomie

Familie: Talpidae
Deze familie behoort tot de orde Eulipotyphla, samen met spitsmuizen en desmans.

Andere dieren in de Talpidae-familie:

Desmans: Semi-aquatische insecteneters.
Spitsmollen: Lijken op mollen maar hebben een iets andere bouw.
Amerikaanse molsoorten zoals de sterneusmol (Condylura cristata).

Verspreiding en Habitat

Mollen leven in Europa, Azië en Noord-Amerika.
Ze komen niet voor in Afrika, Zuid-Amerika, Australië of Antarctica.
Habitat:
- Bossen
- Weiden
- Tuin- en landbouwgrond
- Ze vermijden rotsachtige of zanderige gebieden waar graven moeilijk is.

Kenmerken van de Mol

Donkere, fluweelachtige vacht die in alle richtingen kan bewegen.
Kleine ogen – slecht zicht, maar niet blind.
Geen uitwendige oren, maar wel goed gehoor.
Grote graafpoten met stevige klauwen.
Cilindervormig lichaam – ideaal voor ondergrondse tunnels.

Interessante Feiten

Mollen kunnen tot 20 meter tunnel per dag graven!
Ze hebben een zeer gevoelig reukvermogen om prooien te vinden.
Regenwormen worden soms levend opgeslagen in speciale kamers – de mol bijt ze zodanig dat ze niet kunnen ontsnappen.
Na regen zie je vaak molshopen – ze graven dan actief omdat wormen dichter bij het oppervlak komen.
De vacht van een mol is zo aangepast dat hij achteruit kan kruipen zonder weerstand.

Extra informatie over Mollen

Zijn Mollen Blind?

Veel mensen denken dat mollen helemaal blind zijn – dat ze niets kunnen zien. Dat is een begrijpelijke gedachte, omdat mollen onder de grond leven en kleine, nauwelijks zichtbare ogen hebben. Maar de waarheid is iets genuanceerder.

Wat is de waarheid?

Mollen hebben kleine ogen, die vaak bedekt zijn door hun dichte vacht.
Ze zijn kleurenblind en hebben bijziendheid – ze kunnen dus geen scherpe beelden zien en geen kleuren onderscheiden.
Toch zijn ze niet volledig blind: ze kunnen licht en donker detecteren, wat hen helpt om te weten of ze dicht bij het oppervlak zijn of in hun tunnels.

Hoe navigeren mollen dan?

Omdat hun zicht beperkt is, vertrouwen mollen op andere zintuigen:

Reuk

Mollen hebben een uitstekend reukvermogen om prooien zoals regenwormen te vinden.

Gehoor

Ze hebben gevoelige oren (zonder uitwendige oorschelpen) en kunnen trillingen en geluiden goed waarnemen.

Navigatie

Mollen gebruiken hun tunnelsysteem als een soort kaart en kunnen zich goed oriënteren onder de grond.

Eimer’s organen

Op hun snuit zitten Eimer’s organen – kleine taststructuren die extreem gevoelig zijn.
Deze organen helpen mollen om textuur, beweging en prooien te voelen in het donker.

Zijn alle mollen blind?

Nee, niet alle mollen zijn blind. Maar er is één soort die echt blind is:

De blinde mol (Talpa caeca)

Deze soort komt voor in Zuid-Europa.
Als ze volwassen worden, zijn hun ogen volledig bedekt met huid en functioneren niet meer.
Ze zijn dus volledig blind, in tegenstelling tot andere molsoorten.

🧬 Heeft evolutie hier iets mee te maken?

Ja! De evolutie heeft ervoor gezorgd dat mollen hun zicht zijn kwijtgeraakt of verminderd:

Omdat ze ondergronds leven, is zicht minder belangrijk.
In plaats daarvan zijn tast, reuk en gehoor belangrijker geworden.
Ogen zijn zelfs een risico onder de grond – ze kunnen beschadigd raken of infecties oplopen.
Daarom zijn hun ogen klein en beschermd, en bij sommige soorten zelfs volledig verdwenen.

Waarom leven Mollen ondergrond?

Mollen zijn ondergrondse dieren – ze brengen bijna hun hele leven door in tunnels die ze zelf graven. Maar waarom eigenlijk? Hier zijn de belangrijkste redenen:

Het is hun natuurlijke habitat

De bodem is het perfecte leefgebied voor mollen.
Hun lichaam is speciaal aangepast om te graven, kruipen en jagen onder de grond.
Ze voelen zich veilig en comfortabel in donkere, smalle gangen.

Temperatuurregulatie

Onder de grond is de temperatuur stabieler dan boven de grond.
In de zomer is het koeler, en in de winter warmer dan de buitenlucht.
Dit helpt mollen om energie te besparen en extreme weersomstandigheden te vermijden.

Voedselbron

De bodem zit vol met regenwormen, insectenlarven en andere kleine dieren.
Mollen graven gangen om deze prooien te vinden.
Ze hebben zelfs speciale opslagkamers waar ze wormen levend bewaren!

Bescherming tegen roofdieren

Onder de grond zijn mollen veel veiliger voor roofdieren zoals:
- Vossen
- Roofvogels
- Katten
Hun tunnels bieden een natuurlijke schuilplaats.

Territoriaal gedrag

Mollen zijn territoriaal – ze verdedigen hun gangenstelsel tegen andere mollen.
Ze graven uitgebreide netwerken van tunnels die ze dagelijks onderhouden.
Een mol leeft meestal alleen, behalve in de paartijd.

Overleven bij weinig zuurstof

Onder de grond is er minder zuurstof beschikbaar.
Mollen hebben bloed met extra hemoglobine – een eiwit dat zuurstof bindt.
Hierdoor kunnen ze zuurstof efficiënter gebruiken en hergebruiken.
Dit is een unieke aanpassing die hen helpt om te leven in een omgeving waar andere dieren het moeilijk zouden hebben.

Hoe graven Mollen eigenlijk?

Mollen zijn echte graafmachines – hun lichaam is perfect aangepast om door aarde te bewegen. Hier lees je hoe ze dat doen en waarom:

Krachtige klauwen en sterke spieren

Mollen hebben grote, platte voorpoten met krachtige klauwen.
Hun poten staan zijwaarts, wat hen helpt om als een soort graafschep te werken.
Ze hebben sterke borstspieren die hen kracht geven om door compacte grond te duwen.

Hoe bewegen ze tijdens het graven?

Ze duwen de aarde opzij met hun voorpoten, alsof ze zwemmen door de grond.
De opgegraven aarde wordt naar achteren geduwd en vormt uiteindelijk een molshoop.
Hun lichaam is cilindervormig, zodat ze makkelijk door smalle tunnels glijden.
Ze gebruiken hun snuit en kop om de richting te bepalen en obstakels te voelen.

Waarom graven mollen?

Mollen graven om verschillende redenen:

Voedsel zoeken
- Ze maken jachtgangen om wormen en insectenlarven te vinden.
Territorium uitbouwen
- Ze graven een netwerk van tunnels dat ze dagelijks onderhouden.
Nest bouwen
- Ze maken een nestkamer waar ze slapen en jongen grootbrengen.
Opslagkamers maken
- Sommige mollen graven kamers om levende wormen op te slaan als voedselvoorraad.

Hoe snel kunnen mollen graven?

Een mol kan tot wel 20 meter tunnel per dag graven!
De gewone mol (Talpa europaea) is een van de snelste gravers.
De blinde mol (Talpa caeca) is iets trager, omdat hij in hardere, rotsachtige grond leeft.

De snelheid hangt af van:

Grondsoort (zachte aarde gaat sneller dan klei of zand)
Soort mol
Doel van het graven (jachtgang vs. nestkamer)

Hier is een filmpje hoe deze bizarre mol graaf

Het dieet van de Mol

Mollen zijn carnivoren – ze eten vooral dierlijk voedsel. Hun lichaam heeft een hoog energieverbruik, dus ze moeten veel eten per dag: soms wel de helft tot hun hele lichaamsgewicht!

Hoeveel gram eet een mol per dag?

Een mol heeft een zeer snelle stofwisseling en moet veel eten om te overleven. Gemiddeld eet een mol:

40 tot 100 gram voedsel per dag

Dat is afhankelijk van:

De grootte van de mol (kleinere soorten eten minder)
De temperatuur (bij kouder weer eten ze meer)
De beschikbaarheid van voedsel

Bijvoorbeeld:

Een gewone mol (Talpa europaea) weegt ongeveer 80 tot 130 gram.
Zo’n mol eet dus ongeveer 50 tot 100 gram per dag, wat bijna zijn hele lichaamsgewicht kan zijn!

Waarom zoveel?

Mollen zijn actief jagers en moeten constant energie hebben om te graven en te bewegen.
Als een mol langer dan 12 uur geen voedsel vindt, kan hij sterven van de honger.

1. Dierlijk voedsel in het wild

Mollen jagen ondergronds op kleine dieren. Hier is een lijst van wat ze eten:

Insecten:

Regenwormen (favoriet!)
Kevers en keverlarven
Muggenlarven
Mieren en miereneieren
Mottenlarven
Pissebedden
Duizendpoten

Wormen:

Gewone regenworm (Lumbricus terrestris)
Compostwormen
Enchytraeidae (kleine bodemwormen)

2. Voedsel in gevangenschap

In opvangcentra of laboratoria krijgen mollen aangepast voedsel:

Regenwormen (levend of gekoeld)
Meelwormen
Rundergehakt (heel klein beetje, als vervanging)
Gekookt eiwit (soms)
Kattenvoer (nat, eiwitrijk – alleen tijdelijk)

⚠️ Belangrijk: mollen moeten levend voedsel krijgen om hun jachtinstinct te behouden.

3. Favoriete voedsel

Mollen hebben duidelijke voorkeuren:

Regenwormen – hun absolute favoriet!
Keverlarven – voedzaam en makkelijk te vangen
Miereneieren – een traktatie als ze die vinden

Ze slaan soms regenwormen levend op in speciale kamers, door ze zodanig te bijten dat ze niet kunnen ontsnappen.

4. Voedsel dat mollen niet mogen eten

Sommige dingen zijn slecht of gevaarlijk voor mollen:

Plantaardig voedsel (ze kunnen het niet verteren)
Brood, granen of suikerhoudend voedsel
Gekruid of zout voedsel
Rauw vlees van grote dieren (te vet of te moeilijk)
Waterige vruchten (zoals appel of banaan – geen voedingswaarde)

❗ Mollen zijn geen omnivoren – ze hebben een strikt dierlijk dieet nodig.

Wat zijn de natuurlijke vijanden van de Mol

Hoewel mollen ondergronds leven en daardoor goed beschermd zijn, hebben ze toch verschillende roofdieren die op hen jagen – vooral als ze zich aan de oppervlakte wagen.

Landdieren die mollen jagen

Vossen – graven soms molshopen open om de mol te pakken.
Bunzings – snelle, sluwe jagers die goed zijn in het volgen van geursporen.
Hermelijnen – klein en lenig, kunnen mollen in tunnels achtervolgen.
Honden en katten – vooral in tuinen, kunnen mollen opsporen en doden.
Wilde zwijnen – woelen de grond om op zoek naar wormen en mollen.

Roofvogels die mollen jagen

Buizerds – grijpen mollen als ze boven de grond komen.
Uilen – jagen ’s nachts en kunnen mollen verrassen bij de ingang van tunnels.
Kraaien en eksters – opportunistische eters, pakken jonge of gewonde mollen.