Vlinders ondergaan een volledige metamorfose, een proces waarbij ze vier totaal verschillende levensstadia doorlopen: ei → rups → pop → vlinder.

Wat betekent “metamorfose”?

Het woord metamorfose komt uit het Grieks en betekent letterlijk “verandering van vorm“. Bij vlinders betekent dit dat ze van een ei uitgroeien tot een rups, dan veranderen in een pop, en uiteindelijk verschijnen als een volwassen vlinder.

Niet alleen vlinders doen dit — ook andere insecten zoals kevers en bijen, en zelfs amfibieën zoals kikkers ondergaan metamorfose.

Stap 1: Het ei

Het leven van een vlinder begint als een klein eitje, meestal gelegd op een specifieke plant (waardplant). Afhankelijk van de soort en temperatuur komt de rups na enkele dagen tot een paar weken uit het ei.

Stap 2: De rups (larve)

De jonge vlinder die uit het ei komt is een rups, ook wel larve genoemd. De rups heeft maar één doel: eten en groeien. Hij eet constant bladeren van de waardplant en vervelt meerdere keren naarmate hij groeit.

Tijdens deze fase produceert de rups het hormoon ecdysone, dat de vervellingen en uiteindelijk de transformatie naar de popfase regelt.

Stap 3: De pop (chrysalis)

Wanneer de rups klaar is met groeien, zoekt hij een veilige plek en verandert in een pop. Veel mensen denken dat vlinders een cocon maken, maar dat klopt niet — motten maken cocons van zijde. Bij vlinders heet dit omhulsel een chrysalis.

Hoe maakt de rups een chrysalis?

De rups hangt zich vaak op aan een tak of blad met een zijden draadje. Dan vervelt hij een laatste keer, en onder die huid zit de chrysalis. Deze is meestal hard en beschermt de transformatie die binnenin plaatsvindt.

De chrysalis is gemaakt van proteïnen en chitine, een stof die ook voorkomt in insectenhuid en krabbenschilden.

Wat gebeurt er binnenin de chrysalis?

Binnenin de chrysalis gebeurt iets ongelooflijks:

• De spieren, organen en cellen van de rups worden afgebroken.
• Dit gebeurt via speciale enzymen genaamd caspases, die cellen gecontroleerd laten afsterven.
• Tegelijkertijd vormen zich nieuwe structuren: vleugels, ogen, poten, antennes — alles wat een vlinder nodig heeft.

Hoe lang duurt de popfase?

De duur van de popfase verschilt per soort:

• Sommige vlinders, zoals het Koolwitje (Pieris rapae), komen al na 5 tot 10 dagen uit de chrysalis.
• Andere soorten, zoals de Monarchvlinder (Danaus plexippus), blijven 2 tot 4 weken in de chrysalis.
• Sommige soorten kunnen zelfs maanden overwinteren in de popfase!

Wat doen vlinders na de popfase?

Zodra de vlinder uit de chrysalis komt, begint het laatste stadium van zijn leven: het volwassen stadium.

Wat gebeurt er direct na het uitkomen?

• De vlinder pompt vloeistof in zijn gevouwen vleugels om ze uit te spreiden.
• Hij moet wachten tot de vleugels droog en sterk genoeg zijn om te vliegen.

Wat doet de vlinder daarna?

• 🧭 Zoeken naar voedsel: De vlinder drinkt nectar uit bloemen met zijn lange zuigsnuit.
• 💕 Voortplanten: Het belangrijkste doel is paren en eitjes leggen voor de volgende generatie.
• 🌸 Bestuiven: Tijdens het voeden helpt de vlinder bloemen te bestuiven, wat belangrijk is voor de natuur.