Veel mensen denken dat een regenworm, net als andere dieren, één hart heeft. Maar dat is een misverstand! Regenwormen hebben namelijk vijf “harten” – of beter gezegd: vijf aortaboogjes.

Wat zijn aortaboogjes?

De “harten” van een regenworm worden aortaboogjes genoemd. Dit zijn gespierde bloedvaten die functioneren als pompen. Ze zijn niet precies hetzelfde als het hart van een mens, maar ze vervullen dezelfde functie: het rondpompen van bloed door het lichaam.

Waar zitten de vijf harten?

De vijf aortaboogjes bevinden zich in het voorste deel van het lichaam, rond het segment 7 tot 11 van de regenworm. Dat is vlak achter de mondopening, in het borststuk van de worm.

Wat doen deze vijf harten?

Elke aortaboogje werkt als een kleine pomp. Samen zorgen ze ervoor dat:

• Bloed circuleert door het lichaam van de worm.
• Zuurstof en voedingsstoffen worden verspreid naar alle lichaamsdelen.
• Afvalstoffen worden afgevoerd naar uitscheidingsorganen.

Het bloed van een regenworm bevat hemoglobine, net als bij mensen, waardoor het zuurstof kan transporteren.

Hoe werkt de bloedsomloop van een regenworm?

Regenwormen hebben een gesloten bloedsomloop, wat betekent dat hun bloed altijd binnen bloedvaten blijft – net als bij mensen. Dit is vrij bijzonder voor ongewervelde dieren.

De circulatie in stappen:

1. Vijf aortaboogjes (harten) pompen het bloed rond.
2. Het bloed stroomt via een dorsaal bloedvat (aan de rugzijde) naar achteren.
3. Via een ventraal bloedvat (aan de buikzijde) stroomt het bloed weer naar voren.
4. Tussen deze hoofdvaten zitten kleinere zijvaten die organen en weefsels van zuurstof en voedingsstoffen voorzien.

Het bloed bevat hemoglobine, waardoor het zuurstof kan vervoeren – net als bij mensen.

Wat gebeurt er als het hart faalt?

Als de aortaboogjes niet goed functioneren:

• Bloedcirculatie stopt of vertraagt, waardoor zuurstof en voedingsstoffen niet meer goed verspreid worden.
• Organen en cellen sterven af, vooral in de voorste segmenten.
• De worm kan verlamd raken of sterven, afhankelijk van de ernst.

Omdat regenwormen geen hersenen zoals mensen hebben, is hun lichaam afhankelijk van een stabiele circulatie om te blijven functioneren.

Heeft evolutie hier iets mee te maken?

Ja! De bloedsomloop van regenwormen is een evolutionaire aanpassing:

• Regenwormen zijn segmentale dieren – hun lichaam bestaat uit herhalende delen. Meerdere pompen (harten) zijn efficiënter dan één centraal hart.
• De gesloten bloedsomloop is een geavanceerde eigenschap die hen helpt om actief te graven, te verteren en te reageren op hun omgeving.
• In vergelijking met andere wormen (zoals platwormen met een open systeem), zijn regenwormen sterker aangepast aan complexe bodems.

Deze evolutie heeft hen geholpen om wereldwijd te overleven en een sleutelrol te spelen in ecosystemen.

Waarom vijf harten?

Omdat regenwormen een lang en segmentaal lichaam hebben, is één centraal hart niet voldoende. Meerdere pompen zorgen voor een efficiënte bloedcirculatie door het hele lichaam, vooral omdat ze geen longen of complexe organen hebben zoals zoogdieren.

Leuk weetje

• De vijf harten van een regenworm kloppen synchroon en zijn zichtbaar als kleine pulserende bewegingen als je een regenworm goed bekijkt.
• Regenwormen hebben een gesloten bloedsomloop, wat vrij uniek is voor ongewervelde dieren.