Dolfijn

Delphinidae

Grootste en kleinste soorten

Grootste soort:
Orka (Orcinus orca)
- Lengte: tot 9 meter
- Gewicht: tot 6.000 kg
Kleinste soort:
Haviside’s dolfijn (Cephalorhynchus heavisidii)
- Lengte: ongeveer 1,2 meter
- Gewicht: rond de 40 kg

Levensduur

In het wild:
- Tuimelaars: gemiddeld 20–30 jaar, sommigen tot 50 jaar
- Orka’s: vrouwtjes kunnen tot 90 jaar leven!
In gevangenschap:
- Vaak korter, gemiddeld 10–20 jaar, afhankelijk van verzorging en omgeving

Voedsel

Dolfijnen zijn carnivoren en eten:

Vis (zoals haring, makreel, sardines)
Inktvissen
Kreeftachtigen
Sommige soorten, zoals de orka, eten ook zeehonden, pinguïns en zelfs andere walvissen

Ze gebruiken echolocatie om prooien te vinden: een soort sonar waarbij ze geluidsgolven uitzenden en luisteren naar de echo.

Familie en verwanten

Familie: Delphinidae
Verwante dieren:
- Orka (Orcinus orca)
- Zwarte dolfijn (Feresa attenuata)
- Witflankdolfijn (Lagenorhynchus obliquidens)
- Spinvormige dolfijn (Stenella longirostris)

Ze zijn verwant aan bruinvissen en baleinwalvissen, maar behoren tot de tandwalvissen.

Verspreiding

Dolfijnen komen wereldwijd voor:

Kustgebieden en open oceaan
Tropische en gematigde wateren
Sommige soorten leven in riviermondingen of zelfs in zoetwater (zoals de Irrawaddy-dolfijn)

Kenmerken

Gestroomlijnd lichaam
Rugvin (bij de meeste soorten)
Lange snuit (bijvoorbeeld bij tuimelaars)
Grijze tot zwarte kleur, soms met witte of roze vlekken
Zeer intelligent en sociaal
Communiceren met geluiden, fluiten, en lichaamstaal

Interessante feiten

Dolfijnen slapen met één hersenhelft tegelijk – ze moeten blijven ademen!
Ze hebben namen voor elkaar: unieke fluitgeluiden
Dolfijnen helpen soms mensen en andere dieren in nood
Ze kunnen springen, surfen op golven, en zelfs spelen met zeewier
Sommige dolfijnen gebruiken gereedschap, zoals sponzen om hun snuit te beschermen bij het zoeken naar voedsel

Extra informatie over Dolfijnen

Wat zijn Dolfijnen eigenlijk?

Dolfijnen behoren tot de familie Delphinidae, een groep van tandwalvissen. In tegenstelling tot vissen, zijn dolfijnen zoogdieren: ze ademen lucht via hun longen, geven melk aan hun jongen en hebben een warme lichaamstemperatuur. Ze leven in het water, maar moeten regelmatig naar de oppervlakte komen om te ademen.

Wat doen dolfijnen in hun leven?

Dolfijnen zijn sociaal, speels en intelligent. Ze leven vaak in groepen, ook wel pods genoemd, waarin ze samenwerken om voedsel te vinden en elkaar beschermen. Ze communiceren met elkaar via geluiden, zoals fluiten en klikken, en gebruiken echolocatie om hun omgeving te verkennen.

Hun dagen bestaan uit:

Jagen op vis en inktvis
Spelen met groepsgenoten
Zorgen voor hun jongen
Reizen door de oceaan

Hoeveel soorten dolfijnen zijn er?

Er zijn wereldwijd ongeveer 38 erkende soorten dolfijnen binnen de familie Delphinidae. Deze variëren van de bekende tuimelaar tot de indrukwekkende orka, die technisch gezien ook een dolfijn is.

Elke soort heeft zijn eigen kenmerken, leefgebied en gedrag. Sommige leven in warme tropische wateren, anderen in koudere zeeën. Er zijn zelfs soorten die in zoetwater leven, zoals in rivieren.

Hier plaatje van alle soorten in de Delphinidae familie.

Hoe jagen Dolfijnen hun prooi

Dolfijnen staan bekend om hun intelligentie, maar hun jachttechnieken zijn nog indrukwekkender dan veel mensen denken. Deze zeezoogdieren gebruiken slimme strategieën en werken samen in groepen om hun prooi te vangen – soms zelfs op het land!

Echolocatie: hun geheime wapen

Dolfijnen gebruiken echolocatie om hun prooi op te sporen. Ze zenden klikgeluiden uit en luisteren naar de echo die terugkomt. Zo kunnen ze precies bepalen waar een vis zich bevindt, zelfs in troebel water. Sommige onderzoekers geloven dat de krachtige geluidsgolven ook kunnen helpen om de prooi te verdoven of te verwarren, waardoor het makkelijker wordt om toe te slaan.

Samen jagen in groepen

Dolfijnen jagen vaak in groepen, waarbij ze samenwerken om vissen in een cirkel te drijven. Door samen te werken, vergroten ze hun kans op succes. Elke dolfijn heeft een rol: sommigen drijven de vissen op, anderen wachten om toe te slaan.

Jagen op het land – een gevaarlijke techniek

Een bijzonder fenomeen is te zien bij sommige dolfijnen in Zuid-Amerika en Afrika: ze glijden op het droge, zoals op modderige oevers of zandbanken, om vissen te vangen die dicht bij de kust zwemmen. Deze techniek heet strandjacht.

Maar dit brengt risico’s met zich mee:

Dolfijnen kunnen vast komen te zitten op het land.
Vogels en andere landdieren stelen soms de gevangen vis voordat de dolfijn terug het water in glijdt.
Het vergt precisie en timing om veilig terug te keren naar zee.

Toch keren de dolfijnen meestal succesvol terug naar het water, vaak met een vis in hun bek.

Hier filmpje hoe deze Dolfijnen hun voedsel jaagt.

Hoe snel kunnen Dolfijnen zwemmen?

Dolfijnen zijn ongelooflijk snel in het water. Hun lichaam is gebouwd voor snelheid, en sommige soorten kunnen zwemmen met indrukwekkende kracht en precisie.

Hoe snel kunnen dolfijnen zwemmen?

De snelheid van dolfijnen hangt af van de soort:

Normale snelheid:
Dolfijnen zwemmen meestal met een snelheid van 5 tot 11 km/u tijdens het reizen of zoeken naar voedsel.
Top snelheid:
Sommige soorten kunnen snelheden bereiken van tot wel 55 km/u!
De tuimelaar (Tursiops truncatus) haalt bijvoorbeeld snelheden van 35 km/u.
De orka (Orcinus orca), de grootste dolfijnsoort, kan zelfs tot 55 km/u zwemmen.
Sloomste soort:
Kleinere soorten zoals de Haviside’s dolfijn zijn wat trager, met een topsnelheid rond de 20 km/u.

Hoe bewegen dolfijnen zich?

Dolfijnen zwemmen door hun krachtige staartvin (fluke) op en neer te bewegen. Dit is anders dan vissen, die hun staart zijwaarts bewegen. Hun gestroomlijnde lichaam en gladde huid helpen hen om zonder veel weerstand door het water te glijden.

Ze gebruiken ook hun rugvin voor stabiliteit en hun borstvinnen om te sturen.

Waarvoor gebruiken dolfijnen hun snelheid?

Dolfijnen gebruiken hun snelheid voor:

Jagen op snelle vissen
Ontsnappen aan roofdieren
Spelen en springen uit het water
Reizen over lange afstanden

Snelheid is dus niet alleen handig, maar ook levensbelangrijk voor hun overleving.

Hier filmpje hoe snel ze zijn.

Hebben Dolfijnen intelligentie?

Dolfijnen zijn één van de slimste dieren op aarde. Wetenschappers blijven versteld staan van hun intelligentie, communicatie en zelfs zelfbewustzijn.

Hebben dolfijnen intelligentie?

Ja, absoluut! Dolfijnen hebben een zeer ontwikkeld brein, met complexe hersenstructuren die lijken op die van mensen. Hun IQ is moeilijk exact te meten zoals bij mensen, maar onderzoekers schatten dat het vergelijkbaar is met dat van chimpansees en olifanten – dieren die bekend staan om hun hoge intelligentie.

Slimme jachttechnieken

Dolfijnen gebruiken creatieve manieren om te jagen:

In sommige gebieden maken ze een “nettenmaker”: ze zwemmen in een cirkel en roeren zand op, waardoor een zandring ontstaat die vissen insluit. De vissen durven niet door de ring te zwemmen, en de dolfijnen pakken ze één voor één.
In Australië gebruiken dolfijnen sponzen of andere voorwerpen op hun snuit om zich te beschermen tegen scherpe stenen terwijl ze op de zeebodem naar voedsel zoeken. Dit is een vorm van gereedschapgebruik – zeldzaam in het dierenrijk!

Taal en namen

Dolfijnen communiceren met:

Fluitjes
Klikgeluiden
Lichaamstaal

Elke dolfijn heeft een uniek fluitje dat werkt als een naam. Ze herkennen elkaar aan deze geluiden en kunnen elkaar roepen, zelfs over grote afstanden.

Zelfbewustzijn en metacognitie

Dolfijnen kunnen zichzelf herkennen in een spiegel – een test die alleen de slimste dieren doorstaan. Dit toont zelfbewustzijn.

Ze tonen ook tekenen van metacognitie: het vermogen om na te denken over hun eigen gedachten. Dit is iets wat zelfs veel dieren niet kunnen.

Kunnen dolfijnen mensen verstaan?

Ja! Dolfijnen kunnen menselijke gebaren en commando’s leren begrijpen. In onderzoek en training begrijpen ze vaak symbolen, handgebaren, en zelfs woorden. Sommige dolfijnen kunnen abstracte concepten leren, zoals “gelijk” of “verschillend”.

Welke dolfijn is het slimst?

De tuimelaar (Tursiops truncatus) wordt beschouwd als de intelligentste dolfijnsoort. Deze soort wordt het meest bestudeerd en heeft indrukwekkende cognitieve vaardigheden, zoals: