Animal Info

Jouw favoriete zoölogie Website!

Tandbaars

Epinephelinae

Grootste en kleinste soorten

  • Grootste soort:
    De goliath tandbaars (Epinephelus itajara) is de grootste tandbaars.

    • Lengte: tot 2,5 meter
    • Gewicht: tot 360 kg
  • Kleinste soort:
    Sommige kleinere soorten zoals de comet grouper (Cephalopholis miniata) blijven rond de 20–30 cm en wegen slechts enkele kilogrammen.

 

Voedsel

Tandbaarzen zijn carnivoren. Ze jagen op:

  • Vissen
  • Kreeftachtigen (zoals krabben en garnalen)
  • Inktvissen
  • Soms zelfs kleine haaien of roggen (bij grotere soorten)

Ze gebruiken hun krachtige zuigkracht om prooien naar binnen te trekken.

 

Levensduur

  • In het wild:
    Tandbaarzen kunnen 30 tot 50 jaar oud worden, afhankelijk van de soort.

  • In gevangenschap (aquarium):
    Meestal iets korter, rond de 20 tot 30 jaar, afhankelijk van verzorging en ruimte.

 

Familie en verwanten

  • Familie: Serranidae
  • Andere dieren in deze familie:
    • Zeebaarzen
    • Koraalbaarzen
    • Anthias (kleinere rifvissen)

Deze familie bevat zowel grote roofvissen als kleurrijke rifvissen.

 

Leefgebied en habitat

  • Watergebieden:
    Tandbaarzen leven in tropische en subtropische oceanen, vooral in:

    • Atlantische Oceaan
    • Indische Oceaan
    • Grote Oceaan
  • Habitat:

    • Koraalriffen
    • Rotsachtige bodems
    • Mangroves
    • Wrakken
  • Diepte:
    Meestal tussen 5 en 200 meter, maar sommige soorten gaan dieper.

 

Kenmerken

  • Groot, robuust lichaam
  • Grote bek met scherpe tanden
  • Vaak gespikkeld of gestreept patroon
  • Kleur varieert van bruin, groen tot felrood of blauw (bij rifsoorten)
  • Sterke vinnen en dikke huid

 

Interessante feiten

  • Sommige tandbaarzen zijn hermafrodiet: ze beginnen als vrouwtje en veranderen later in mannetje.
  • Ze zijn solitaire jagers en gebruiken vaak een hinderlaagtechniek.
  • De goliath tandbaars maakt een laag, dreunend geluid om rivalen af te schrikken.
  • Tandbaarzen zijn belangrijk voor het ecologisch evenwicht van rifsystemen.
  • Sommige soorten zijn bedreigd door overbevissing en habitatverlies.

Extra informatie over Tandbaarzen

Wat is een Tandbaars eigenlijk?

Een tandbaars is een roofvis die behoort tot de familie Serranidae. Deze vissen zijn meestal groot, gespierd en hebben een krachtige bek met scherpe tanden – perfect om prooien te grijpen. Tandbaarzen zijn belangrijk in mariene ecosystemen omdat ze helpen het evenwicht te bewaren door kleinere vissen en ongewervelden te reguleren.

 

Levenswijze in het wild

In het wild leven tandbaarzen meestal solitair. Ze verstoppen zich tussen rotsen of koraalriffen en wachten geduldig op een prooi. Ze zijn ambush predators – dat betekent dat ze hun prooi verrassen met een snelle aanval. Tandbaarzen zijn territoriaal en blijven vaak in hetzelfde gebied.

Gedurende hun leven kunnen sommige soorten van geslacht veranderen (bijvoorbeeld van vrouw naar man), wat een fascinerend biologisch fenomeen is.

 

Familie: Serranidae

De familie Serranidae omvat:

  • Tandbaarzen (grouper)
  • Zeebaarzen
  • Koraalbaarzen
  • Anthias (kleine rifvissen)

Deze familie is verspreid over tropische en subtropische zeeën wereldwijd.

 

📋 Hoeveel soorten zijn er?

Er zijn meer dan 160 soorten tandbaarzen, verdeeld over verschillende geslachten zoals Epinephelus, Mycteroperca, Cephalopholis, en Variola. Hieronder een selectie van bekende soorten met hun wetenschappelijke namen:

Nederlandse naamWetenschappelijke naam
Goliath tandbaarsEpinephelus itajara
Zwarte tandbaarsMycteroperca bonaci
Rode tandbaarsCephalopholis miniata
Honingkleurige tandbaarsEpinephelus merra
Blauwe tandbaarsCephalopholis argus
Gevlekte tandbaarsEpinephelus coioides
Oranje koraalbaarsCephalopholis urodeta
Variola tandbaarsVariola louti
Bruine tandbaarsEpinephelus marginatus
Tijger tandbaarsMycteroperca tigris

Hier is filmpje over deze interessante vis.

Hoe snel kunnen Tandbaarzen zwemmen?

Tandbaarzen zijn trage zwemmers. In tegenstelling tot snelle jagers zoals tonijnen of barracuda’s, bewegen tandbaarzen zich langzaam en bedachtzaam door het water. Hun gemiddelde zwemsnelheid ligt rond de 0,3 tot 1 meter per seconde, afhankelijk van de soort en situatie.

 

Waarom zijn tandbaarzen zo traag?

De traagheid van tandbaarzen heeft te maken met hun lichaamsbouw:

  • Ze hebben een dik, gespierd lichaam dat niet gestroomlijnd is voor snelheid.
  • Hun grote kop en brede vinnen zorgen voor stabiliteit, maar niet voor snelle voortstuwing.
  • Ze hebben relatief weinig energieverbruik – ze sparen energie door langzaam te bewegen en plotseling toe te slaan.

Hun strategie is dus niet snelheid, maar verrassing en camouflage.

 

Hoe bewegen tandbaarzen zich?

Tandbaarzen zwemmen met langzame, golvende bewegingen van hun borstvinnen en staart. Ze glijden vaak dicht langs de bodem of tussen rotsen en koralen. Wanneer ze jagen, blijven ze stil liggen en wachten tot een prooi dichtbij komt – dan maken ze een snelle uitval van korte afstand.

 

Jacht en camouflage

In hun leven gebruiken tandbaarzen twee hoofdstrategieën:

  1. Jagen vanuit een hinderlaag – ze verstoppen zich en vallen plotseling aan.
  2. Camouflage – hun kleur en patroon helpen hen opgaan in de omgeving, zoals koraal of rotsen.

Sommige soorten kunnen zelfs van kleur veranderen om beter te passen bij hun omgeving.

 

Sloomste en snelste soorten

  • Sloomste soort:
    De goliath tandbaars (Epinephelus itajara) is een van de traagste. Door zijn enorme gewicht (tot 360 kg) beweegt hij langzaam en vertrouwt volledig op camouflage en hinderlagen.

  • Snelste soort:
    De tijger tandbaars (Mycteroperca tigris) is relatief snel. Hij heeft een iets gestroomlijnder lichaam en jaagt soms actief op vissen in open water.

Hier is een filmpje hoe deze vis zwemt.

Het dieet van de Tandbaars

Tandbaarzen zijn carnivoren – dat betekent dat ze vooral dierlijk voedsel eten. Ze zijn roofdieren die jagen op andere zeedieren. Hun dieet hangt af van hun grootte, soort en leefgebied.

 

Hoeveel eet een tandbaars per dag?

Een volwassen tandbaars eet gemiddeld 1 tot 5% van zijn lichaamsgewicht per dag.
Bijvoorbeeld:

  • Een tandbaars van 100 kg eet ongeveer 1 tot 5 kg voedsel per dag.
  • In gevangenschap krijgen ze vaak minder, omdat ze minder energie verbruiken.

 

Dierlijk voedsel in het wild

Tandbaarzen eten een breed scala aan zeedieren. Hier is een lijst:

 Schaaldieren:

  • Garnalen
  • Krabben
  • Kreeften

 

 Vissen:

  • Sardines
  • Makrelen
  • Rifvissen (zoals papegaaivissen of snappers)
  • Kleine haaien of roggen (bij grote soorten)

 

 Weekdieren:

  • Inktvissen
  • Octopussen

 

Voedsel dat mensen geven (in aquaria of bij visserij)

In gevangenschap of bij het kweken van tandbaarzen krijgen ze vaak:

  • Dode vis (zoals haring of sprot)
  • Inktvisringen
  • Garnalen (vers of diepgevroren)
  • Vispellets (samengeperst voer met eiwitten en vetten)
  • Soms vitaminesupplementen om tekorten te voorkomen

 

Favoriete voedsel van tandbaarzen

Tandbaarzen hebben duidelijke voorkeuren! Hun favoriete voedsel is vaak:

  • Levende of verse vis – vooral kleinere, vette vissen
  • Garnalen en krabben – makkelijk te vangen en voedzaam
  • Inktvis – vooral bij grotere soorten

Ze kiezen vaak voor prooien die zacht en voedzaam zijn.

 

Wat mogen tandbaarzen niet eten?

Sommige dingen zijn slecht of gevaarlijk voor tandbaarzen, vooral in gevangenschap:

  • Bedorven of rot voedsel – kan leiden tot infecties
  • Voedsel met veel vet of olie – verstoort hun spijsvertering
  • Menselijk voedsel zoals brood, vlees of zuivel – niet geschikt voor hun systeem
  • Te grote prooien – kunnen vast komen te zitten in hun keel
  • Voer met chemische toevoegingen – zoals kleurstoffen of conserveringsmiddelen

In aquaria is het belangrijk dat hun dieet natuurlijk en gevarieerd blijft.

Hebben Tandbaarzen natuurlijke vijanden?

Ja, tandbaarzen hebben natuurlijke vijanden, vooral wanneer ze jong of klein zijn. Volwassen tandbaarzen zijn vaak te groot en te sterk om gemakkelijk aangevallen te worden, maar ze zijn niet helemaal veilig.

 

Dieren die jagen op tandbaarzen

Hier is een lijst van roofdieren die tandbaarzen kunnen aanvallen:

 Andere vissen:

  • Barracuda – snelle roofvis die jonge tandbaarzen kan grijpen
  • Grotere tandbaarzen – sommige soorten eten kleinere soortgenoten
  • Haaien – zoals rifhaaien en tijgerhaaien, vooral bij grotere tandbaarzen
  • Tonijnen – kunnen jonge tandbaarzen op open water aanvallen

 Andere zeedieren:

  • Zeeleeuwen – in sommige gebieden jagen ze op rifvissen, inclusief tandbaarzen
  • Mens – de grootste bedreiging, door overbevissing en sportvisserij

 

 

Hoe verdedigen tandbaarzen zich?

Tandbaarzen hebben geen scherpe stekels of gif, maar ze gebruiken slimme verdedigingsstrategieën:

 Verstoppen:

  • Ze kruipen in rotsachtige spleten, koraalholen of scheepswrakken
  • Hun brede lichaam past precies in nauwe ruimtes waar roofdieren niet bij kunnen

 Camouflage:

  • Hun huid heeft vlekken, strepen of kleurpatronen die lijken op de omgeving
  • Sommige soorten kunnen zelfs van kleur veranderen om beter te verdwijnen

 Vluchten:

  • Als ze worden bedreigd, maken ze een plotselinge uitval om te ontsnappen
  • Ze zwemmen dan snel een korte afstand naar een veilige plek

Wat gebeurt er als een Tandbaars een mens tegenkomt?

Tandbaarzen zijn over het algemeen niet agressief tegenover mensen. Als een duiker of zwemmer in hun buurt komt, zullen ze meestal wegzwemmen of zich verstoppen. Ze zijn schuwe en rustige vissen die liever uit de buurt blijven van grote dieren – en mensen vallen daar zeker onder.

 

Zijn tandbaarzen kwaad tegen mensen?

Nee, tandbaarzen zijn niet kwaad tegen mensen. Ze hebben geen natuurlijke vijandige houding tegenover mensen. Ze vallen bijna nooit aan, tenzij ze zich bedreigd voelen of uitgelokt worden.

Er zijn zeldzame gevallen waarin een tandbaars:

  • Zich verdedigt als hij in een hoek wordt gedreven
  • Hapt naar een hand als iemand hem probeert te voeren of aan te raken
  • Per ongeluk bijt tijdens het voeren in een aquarium

Maar dit is uit zelfverdediging, niet uit agressie.

 

Hoe reageert een tandbaars op mensen?

Wanneer een tandbaars een mens tegenkomt, kan hij:

  1. Wegzwemmen – langzaam en rustig, om afstand te nemen
  2. Zich verstoppen – in een holte, onder rotsen of in koraal
  3. Stil blijven liggen – gebruik maken van camouflage om niet op te vallen
  4. Observeren – sommige grotere tandbaarzen zijn nieuwsgierig en blijven op afstand kijken

 

⚠️ Wanneer moet je voorzichtig zijn?

  • Niet voeren met de hand – tandbaarzen hebben sterke kaken en kunnen per ongeluk bijten
  • Niet aanraken of opjagen – dit kan stress veroorzaken en een verdedigende reactie uitlokken
  • Respecteer hun ruimte – vooral bij grote soorten zoals de goliath tandbaars

🌍Tandbaars in andere talen🌍

🇳🇱🇧🇪 Tandbaars

🇬🇧🇺🇸 Grouper

🇩🇪 Zackenbarsch

🇫🇷 mérou

🇮🇹 cernia of cernie

🇪🇸🇲🇽 mero

🇵🇹🇧🇷 garoupa

🇯🇵 ハタ  ( Hata )

🇨🇳 石斑鱼  ( shíbān yú )

10 🇰🇷 능성어  ( Neungseong-eo )

11 🇩🇰 havaborre

12 🇸🇪 Havsaborre

13 🇳🇴 havabbor